zaterdag 13 december 2014

Een leefbaar Basis-Inkomen voor iedereen - kan dat?

(deze discussie is oorspronkelijk terug te vinden in Virtueel Café t Golden Peerd)
Frans,
even wat anders.
Een paar dagen terug had je een opmerking over (de wenselijkheid) van een basisinkomen (voor iedereen).

Ik kan me daar op zich in vinden...
en dus heb ik me...,
o.a. naar aanleiding van eerdere berichten in diverse media...,
er eens toe gezet proberen uit te rekenen hoe dat zou moeten en wat de consequenties zouden zijn voor ons Nederlanders.

Op basis van de CBS-cijfers...
(aangaande het BP en de bestaande belastingdruk, belastingopbrengsten, inkomensverdeling van de afgelopen jaren en de begroting van het komend jaar)...
heb ik alles eens op een rijtje gezet en de (voorlopige) uitkomst is op zich spectaculair te noemen. 


In principe zou het mogelijk moeten zijn elke Nederlander (inclusief zuigelingen) een basis inkomen te garanderen van ±€1750,oo per maand (€21.000/jaar) en dat zonder dat middeninkomens iets, noch (extreem) hoge inkomens noemenswaardig meer belasting zoude moeten gaan betalen.
Wel zouden dan (vrijwel) alle fiscale-aftrekposten (zoals hypotheekrente aftrek) en persoonlijke toeschottingen (zorgtoeslag, kinderbijslag, huursubsidies) moeten komen te vervallen (maar wie zou die dan nog echt nodig hebben).

Hoe werkt het -/- hoe zou het kunnen werken:
elke Nederlander
 of in Nederland inkomstenbelastingplichtige die ook hier woonachtig is (dus bijna 17miljoen personen inclusief zuigelingen)...
• krijgt een (al dan niet forfaitair/fictief) inkomenstoeschot van €21.000,oo/jaar....
=> wie niets verdient krijgt dus daadwerkelijk een uitkering van €21.000,oo/jaar danwel €1750,oo/maand
• daarnaast betaalt hij/zij 50% belasting over al zijn of haar werkelijke verdiensten (dwz al hetgeen nu ook onder box1/2/3 van de inkomstenbelasting zou vallen)
=> wie minder dan €21.000,oo/jaar verdiend krijgt een aanvulling
=> formule voor berekening van aanvulling is €21.000,oo - 50%*werkelijke verdiensten...

• alle fiscale aftrekposten en toeslagen die een verbetering van de inkomenssituatie tot doel hebben komen in principe te vervallen...
=> dus geen aftrek meervan hypotheekrente-aftrek, studiekosten etc.
⇒ geen toeslagen meer zoals o.a. zorgtoeslag, kinderbijslag. etc..


Bedenk daarbij...
• dat de inkomsten uit accijnzen en BTW gewoon op gelijke wijze in de staatskas blijven vloeien
• winstbelastingen zolas vennootsschapsbelasting en dividendbelasting gewoon langs zelfde weg en tarief geheven zullen worden als nu
=> hopelijk/waarschijnlijk zullen de netto-opbrengsten van deze belastingen flink toenemen als allerhande vormen van internationale belasting-ontwijking meer en meer onmogelijk gemaakt zullen worden.
• de inkomsten uit het standaard basis-inkomen voor kinderen tot ± 18-21 wel erg hoog zijn...
... het lijkt dus zinnig deze inkomsten enig zins te beperken (anders zou straks elke 'bijstandsmoeder' met 3 kinderen een netto maandinkomen van €7.000,oo ofwel €84.000,oo/jaar genieten)...;
=> ... een suggestie in deze zou kunnen zijn hum basis-inkomen gedeeltelijk te parkeren, bijv. 1000/maand, in een soort staatsspaarpot te 'parkeren'. Op die wijze spaart de jeugd een startkapitaal van €240.000,oo*renteaanwas. Dit bedrag zou vanaf het 18de tot het 35ste jaar (eenmalig of in tranches) kunnen worden uitgekeerd voor (gewogen) diepte-investeringen in de toekomst (eigen bedrijf) of de aankoop van een woning.
Die spaarpot zou overigens op termijn van 18 jaar een gigantische omvang bereiken van, niet schrikken, ≥€777.600.000.000,oo .

• zaken als studiefinanciering niet meer nodig zullen zijn omdat de hoogte van het basisinkomen (vanaf het 18de jaar) in principehoog genoeg moiet zijn om ervan te kunnen leren en studeren.
• subsidies voor bijvoorbeeld woningisolatie, zonnepanelen etc. uit de fiscale sfeer getrokken moeten/zullen.
• het nog altijd mogelijk zal zijn special zorgkosten zoals thuiszorg weldegelijk kunnen worden vergoed (sterker nog het systeem betaald zich wat dat betaald eigenlijk gewoon zelf, maar dat is ingewikkeld hier zo 1/2/3 inzichtelijk te maken)

Uitwerking voor personen zonder inkomsten uit arbeid (kinderen***, bijstandsgerechtigden, alleen AOW):
• Basisinkomen €1750,oo/maand
• Eigen verdiensten €2.000,oo/jaar
=> berekening besteedbaar inkomen: 
12*€1.750 + €2.000*50% = €21.000 + €1.000 = € 21.000,oo

*** kinderen zouden in principe wel recht hebben op een volledig basisinkomen, maar om allerhande praktische redenen zou de uitkering ervan moeten worden gesplitst in twee delen; één deel dat elke maand direct wordt uitgekeerd (c.a. €600,oo, zie het als een soortement luxe kinderbijslag), het tweede deel zou tenminste tot het 18de levensjaar in een soortement Staats-jeugdspaarfonds moeten worden gereserveerd voor latere uitkeringen.

Uitkering zou dan bijvoorbeeld pas kunnen starten vanaf het 23ste levensjaar en nadat men tenminste school/studie heeft afgerond. Zo'n uitkering zou dan bovendien aan strikte voorwaarden gebonden dienen te worden; zo zou mits aan de te stellen voorwaarden wordt voldaan gedacht kunnen worden aan (een deel van) de benodigde aanbetaling met 'eigen-geld' bij kopen van een huis, of startkapitaal voor een eigen zaak. ook zou je kunnen denken aan aanvullende uitkeringen bij ziekte/werkeloosheid/arbeidsongeschiktheid of als er tegen de tijd dat men de  'pensioengerectigde-leeftijd' bereikt nog wat over is van de inleg, een  aanvulling van ’t pensioen.

Uitwerking voor een iemand die nu één of andere uitkering heeft en (wellicht nu zwart) €2000,oo/jaar bijverdiend:
• Basisinkomen €1750,oo/maand
• Eigen verdiensten €2.000,oo/jaar
=> berekening besteedbaar inkomen: 
12*€1.750 + €2.000*50% = €21.000 + €1.000 = € 22.000,oo

Uitwerking voor personen met minder inkomsten uit arbeid dan de hoogte van het Basis-inkomen:
• Basisinkomen €1750,oo/maand
• Eigen verdiensten €15.000,oo/jaar
=> berekening besteedbaar inkomen: 
12*€1.750 + €15.000*50% = €21.000 + €7.500 = € 27.500,oo

Uitwerking voor personen met minder inkomsten uit arbeid gelijk aan het Basis-inkomen:
• Basisinkomen €1750,oo/maand
• Eigen verdiensten €21.000,oo/jaar
=> berekening besteedbaar inkomen: 
12*€1.750 + €21.000*50% = €21.000 + €10.500 = € 31.500,oo

Uitwerking voor personen met hogere inkomsten dan die van het Basis-inkomen:
• Basisinkomen €1750,oo/maand
• Eigen verdiensten €33.000,oo/jaar
=> berekening besteedbaar inkomen: 
12*€1.750 + €33.000*50% = €21.000 + €16.500 = € 37.500,oo

Uitwerking voor personen die 2x het Basis-inkomen verdienen:
• Basisinkomen €1750,oo/maand
• Eigen verdiensten €42.000,oo/jaar
=> berekening besteedbaar inkomen: 
12*€1.750 + €42.000*50% = €21.000 + €21.000 = € 42.000,oo

Uitwerking voor personen die 3x het Basis-inkomen verdienen:
• Basisinkomen €1750,oo/maand
• Eigen verdiensten €63.000,oo/jaar
=> berekening besteedbaar inkomen: 
12*€1.750 + €63.000*50% = €21.000 + €31.500 = € 42.500,oo

Uitwerking voor een personen die €100.000,oo verdienen:
• Basisinkomen €1750,oo/maand
• Eigen verdiensten €100.000,oo/jaar
=> berekening besteedbaar inkomen: 
12*€1.750 + €100.000*50% = €21.000 + €50.000 = € 71.000,oo

Uitwerking voor een personen die €500.000,oo verdienen:
• Basisinkomen €1750,oo/maand
• Eigen verdiensten €500.000,oo/jaar
=> berekening besteedbaar inkomen: 
12*€1.750 + €500.000*50% = €21.000 + €250.000 = € 271.000,oo

Uitwerking voor een personen die €1.000.000,oo verdienen:
• Basisinkomen €1750,oo/maand
• Eigen verdiensten €1.000.000,oo/jaar
=> berekening besteedbaar inkomen: 
12*€1.750 + €1.000.000*50% = €21.000 + €500.000 = € 521.000,oo


DOMPER 
hoewel het allemaal in theorie heel goed kan...,
zal het in de praktijk nooit wat worden omdat de belastingmoraal (het echt alle inkomsten willen opgeven en netjes betalen van alle belastingen) niet echt de eerste hobby van de gemiddelde Nederlander lijkt te zijn noch te worden.
Wanneer teveel mensen toch dingen zwart blijven doen werkt het niet.

Commentaar Frans:
@SiKo,
Er is natuurlijk al een basisinkomen in Nederland. De AOW. De AOW per persoon bedraagt € 721,69 per maand. Daar komt dan vaak nog zorgtoeslag van zo'n € 70 en soms huurtoeslag bij. Jouw voorstel om dat tot € 1750 euro per persoon per maand te verhogen, zal onder AOW-ers met gejuich ontvangen worden. Bij meer realistische modellen wordt meestal uitgegaan van een basisinkomen voor volwassenen van hooguit € 1000 per persoon per maand. 

Bezwaren tegen het onvoorwaardelijk basisinkomen komen van links (Dan krijgen de rijken zeker ook 1000 euro) en rechts (Dan verdwijnt elke prikkel om een baan te zoeken).

Robin Fransman schreef gisteren een artikel in de Volkskrant tegen de rondpompmachine van het toeslagenstelsel, dat in feite verkapte staatssteun aan bedrijven is. Hij bepleit bij de komende herziening van het belastingstelsel een systeem zonder toeslagen en een negatieve inkomstenbelasting voor mensen met een laag inkomen.


Reactie SiKo:
Frans,
in onze maatschappij is €1000,oo/maand niet genoeg, 
Dus ook de AOW als basisinkomen (overigens ook voor 'de rijken') blijkt niet of nauwelijks toereikend te zijn om van te leven...,
zonder diverse toeslagen/huursubsidie redt je het er niet mee...;
Tenzij je (zeer) zuinig leeft en liefst in bezit bent van een eigen (afbetaald) huis en verder geen/weinig kosten hebt wordt je niet vrolijk oud met alleen de AOW...,
bovendien moet je eerst oud en uit de kinderen zijn wil je er recht op zo'n minimaal basisinkomen te hebben.
Afgezien van de AOW zou je ook de huidige bijstands- en overeige -uitkeringen als een soort van basisinkomen kunnen zien...,
maar het bestaande uitkeringen en toeslagen-systeem werkt zeer demotiverend voor velen om de handen (weer en wit) uit de mouwen te steken en wie het toch doet zal vaak (begrijpelijkerwijs) liefst het zwijgen toe over eventuele (bij-)verdiensten.

Wat de bezwaren tegen een basisinkomen van sommigen uit linkse hoek betreft zou ik het volgende willen zeggen: Eerst rekenen dan brullen en met €1000,oo/maand kom je er niet, ga vooreen motiverend basisinkomen uit van een goed minimumloon.
Verder moeten het systeem voor werkgevers simpel zijn; Zij betalen gewoon een wettelijk geregeld loon en geven dat op aan de belasting. De eventuele inhoudingen zijn ook simpel (en in elk geval veel simpeler dan nu) te berekenen. 

Mijn voorbeeld laat zien dat het best kan zonder dat de netto belastingopbrengst (datgene wat de overheid nu niet direct/indirect kwijt is aan lonen, uitkeringen en loonsubsidies zoals de diverse toeslagen) er niet onder zou hoeven te leiden.
Door het afschaffen rücksichtslos afschaffen van fiscale aftrekposten als hypotheekrenteaftrek en diverse loon-subsidies en toeslagen maak je ruimte in het loongebouw.
Dat ook de rijken dan (zij het dan slechts op papier) maakt het systeem simpel, eerlijk en betaalbaar.

Ik heb enkel uitgebreide spreadsheets gemaakt waarin alles is doorgerend op basis van CBS-cijfers, en op basis van de huidige cijfers kan het echtt...;
Maar het kan alleen als we het simpel houden en ook daadwerkelijk alle inkomsten uit arbeid netjes (met 50%) worden belast.

De gevolgen op langere termijn zijn echter niet duidelijk, als iedereen gewoon blijft werken zoals nu is er niets aan de hand, als er meer mensen aan het werk gaan al helemaal niet. Maar wat doe je met alle dan waarschijnlijk overbodige ambtenaren die nu nog dagelijks bezig zijn met het begeleiden van arbeidszoekenden en uitkeringsonvangers...,
voor een groot deel komt het nut van hun arbeid te vervallen.
Aan de andere kant zul je mogelijk een veel strengere belastingdienst moeten hebben om er op toe te zien dat er niet nog steeds o zelfs meer zwart wordt gewerkt.

En zwart werk blijft een probleem en wordt mogelijk zelfs een groter. Aan de ene kant betekent het invoeren van een goed basisloon op de dor mij voorgestelde wijze dat niemand meer gestraft wordt (het recht op z'n uitkering verliest) als 'ie gaat werken...,
aan de andere kant betekent het ook dat wat er zelf wordt verdiend altijd wordt belast met 50%, je wordt er dus altijd beter van...,
maar of dat voor iedereen genoeg is blijft de vraag. Het ligt voor de hand aan te nemen dat velen net als nu met name kleinere verdiensten niet aan zullen willen geven als inkomsten en aangezien vele kleintjes toch een grote maken is en blijft dat een probleem.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten